Alzheimer
Alzheimer - podstępna choroba dotykająca 14 ml ludzi na świecie, a w Polsce około 250 tysięcy. Budzi ona lęk przed utratą świadomości, kontroli nad sobą, większy nawet niż lęk przed nowotworem czy chorobami serca. Narastające upośledzenie funkcji umysłowych powoduje całkowitą zależność od drugiego człowieka. W przypadku choroby Alzheimera u bliskiej osoby, mamy nie tylko poczucie utraty owej osoby, ale też doświadczamy jej „zastąpienia przez kogoś innego”. Proces chorobowy wpływa na umysł, cechy charakteru czy osobowości, co prowadzi do niekończących się utarczek, konfrontacji, powoduje poczucie znaczącej straty.
Złożoność opieki sprawowanej wobec człowieka dotkniętego chorobą Alzheimera wynika dodatkowo ze specyfiki problemów zdrowotnych podopiecznego. Większość chorych to osoby w podeszłym wieku, coraz mniej sprawne fizycznie i sensorycznie (wady wzroku i słuchu), cechuje ich wielochorobowość, a czasem w wyniku całkowitej dezintegracji osobowości, nieprzewidywalność zachowania. W związku z tym proces leczenia, rehabilitacji, opieki i terapii jest wyjątkowo skomplikowany. Ma on charakter inwolucyjny, co oznacza, że w miarę nasilania się u podopiecznego symptomów chorobowych zwiększa się zakres i stopień opieki oraz średni czas sprawowania czynności opiekuńczo-pielęgnacyjnych. Osoba chora traci dyspozycje do samodzielnej egzystencji, staje się całkowicie zależna od osób trzecich i wymaga profesjonalnej, całodobowej opieki. Demencja pogarsza funkcjonowanie organizmu, zakłóca wszystko, co wiąże się z uczestniczeniem chorego w sieci socjalnej, prowadzeniem komunikacji interpersonalnej, intensyfikuje lęki, obawy i niepokoje, powoduje, że jego własna egzystencja wymyka się spod kontroli.
Bezpośrednią przyczyną problemowych zachowań seniora są procesy degeneracyjne zachodzące w mózgu. Bardzo często osoba dotknięta chorobą Alzheimera nie potrafi zwerbalizować swoich potrzeb, brakuje jej poczucia bezpieczeństwa i akceptacji, ma kłopoty z rozeznaniem, gdzie się znajduje i w jakich okolicznościach. Horyzonty przeżyć zdezorientowanych seniorów są z ich subiektywnej perspektywy całkowicie realne, dotkliwe i bolesne. Dlatego podczas wykonywania czynności opiekuńczo-pielęgnacyjnych należy uwzględnić godność osoby chorującej, a nie tylko skupiać się na likwidowaniu trudności technicznych. Celowe będzie również podejście angażujące seniora do współpracy, co spowoduje, że będzie z większą tolerancją i akceptacją przyjmował wysiłki opiekunów.
Jak sprawować opiekę nad osobą z demencją?
W sprawowaniu opieki nad osobą z demencją należy: łączyć przygotowanie merytoryczne z postawą człowieka pełnego empatii, wyrozumiałego, chętnego do pomocy, akceptującego podeszłego wiekiem człowieka. Fachowo pomagający muszą posiadać wiedzę ogólną (o osobach w trzecim wieku, przebiegu choroby Alzheimera, funkcjonowania człowieka w instytucji i domu) i wiedzę szczegółową (dotyczącą znajomości osób, którymi się opiekują), predyspozycje (wynikające z osobowości, cech charakteru i temperamentu), umiejętności (pielęgnacyjne, interpersonalne, pracy w zespole i współpracy, radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych).
Chcąc przygotować Państwa do profesjonalnego pomagania i wspierania osób dotkniętych chorobą Alzheimera proponuję zapoznanie się z Poradnikiem pt. „Bliżej osób z chorobą Alzheimera”, w którym znajdą Państwo krótką charakterystykę choroby Alzheimera, propozycje oddziaływań terapeutycznych oraz sposoby komunikowania się i sprawowania opieki. Poradnik dostępny jest w wersji elektronicznej na stronie internetowej Fundacji „Sadyba”(bystra.sadyba.org)
Katarzyna Oleksy-Kawecka
specjalista gerontolog
Dom Pomocy Społecznej „Sadyba” w Bystrej