Brak apetytu u osób starszych - jak pobudzić apetyt u seniora?

Osoby starsze co jakiś czas mogą odmawiać spożywania posiłku. Brak apetytu to problem, który dobrze zna niejedna opiekunka w Niemczech. Demonstrowany od czasu do czasu brak ochoty na jedzenie zapewne uznasz za naturalny objaw posuwania się w latach. Ale co jeśli zauważasz, że problem ma charakter przewlekły i może doprowadzić do objawów niedożywienia? W takiej sytuacji trzeba niezwłocznie! W tym artykule przeczytasz o tym, jak pomóc podopiecznemu i kiedy konieczna jest wizyta u specjalisty.

Jak często występuje brak apetytu u osób starszych?

Zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego osób starszych można uznać za powszechne. Eksperci szacują, że około 20-25% Europejczyków powyżej 65. roku życia ma okresowe lub przewlekłe problemy z brakiem apetytu i odczuwa zaburzenia łaknienia. Najpoważniejsze konsekwencje z tego wynikające to m.in.:

• spadek masy ciała,

• niedożywienie oraz

• ogólne pogorszenie stanu zdrowia.

Przewlekły brak apetytu bywa określany jako anoreksja wieku podeszłego. Zauważa się ją najczęściej u osób mieszkających samotnie, hospitalizowanych lub tych przebywających w domach opieki. Jednak w gruncie rzeczy zaburzenia prawidłowego funkcjonowania organizmu mogą dotknąć każdego.

Jeśli zauważyłaś, że Twój podopieczny niechętnie siada do stołu, poznaj przyczyny tej dolegliwości oraz naturalne sposoby na zwiększenie apetytu.

Najczęstsze przyczyny braku apetytu u osób w podeszłym wieku

Lekarze wyróżniają kilka przyczyn braku apetytu w podeszłym wieku. Zaliczają się do nich zmiany fizjologiczne, patologiczne oraz wypływ środowiskowy. Przeczytaj o każdym z powodów, żeby zrozumieć, jak najlepiej pomóc seniorowi.

Zmiany fizjologiczne

Wraz z wiekiem w organizmie seniora dochodzi o licznych zmian fizjologicznych. To całkiem naturalne, że jest on w słabszej formie psychofizycznej niż wcześniej. Ponadto jego zmysły, w tym odczuwanie smaku i zapachu, powoli zaczynają ulegać przygaszeniu, przez co posiłki mogą wydawać się mdłe. Żadna z tych okoliczności nie zachęca do regularnego jedzenia.

Przeszkodą mogą być również braki w uzębieniu, źle dopasowane protezy lub inne przyczyny, które eliminują z diety produkty, które trzeba gryźć. W niektórych sytuacjach postępowanie zmian w fizjologii prowadzi do permanentnych zmian w pracy układu pokarmowego. Może chodzić na przykład o regres w produkcji hormonów odpowiedzialnych za łaknienie. Senior odczuwa wtedy sytość nawet po małej porcji jedzenia i nie ma chęci na więcej.

Zmiany patologiczne

Przyczyny o podłożu patologicznym to różnego rodzaju przewlekłe choroby, nie tylko te związane z przewodem pokarmowym. Apetyt seniora najczęściej ograniczają wrzody żołądka, zapalenie trzustki, wątroby lub jelit, niewydolność nerek, choroba wieńcowa lub różne choroby układu oddechowego. Niekiedy zmiany patologiczne wywołane są przez długotrwałe przyjmowanie leków. Jeśli skutkiem ubocznym jest utrata smaku lub nudności, przyjemność z jedzenia może zniknąć.

Wpływ środowiskowy

Czynniki środowiskowe mają ogromny wpływ na zachowanie osób po 65. roku życia, również na ich apetyt. Osoby samotne, niepełnosprawne lub nieutrzymujące należytego poziomu aktywności fizycznej są narażone na rozwój depresji wieku starczego. Wtedy brak apetytu będzie jedynie jej objawem.

Poza tym niektórzy seniorzy mają bardzo złe nawyki żywieniowe. Nierzadko gromadzą się one latami i niełatwo z nich zrezygnować. Może chodzić o spożywanie dużej ilości słodyczy, jedzenie ciężkostrawnych potraw na noc lub picie słodzonych napojów gazowanych. Efektem są zgaga, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia oraz zaburzenia związane z odczuwaniem głodu i sytości.

Jak można pobudzić apetyty u seniora - domowe sposoby

Jeśli osoba starsza je coraz mniej lub zdarza jej się zupełnie odmówić niektórych posiłków, nie lekceważ tego sygnału ostrzegawczego. Poinformuj o tym rodzinę seniora, aby mogła zapewnić niezbędne wsparcie. Jeżeli zaburzenia ze strony układu pokarmowego zaczęły występować po podaniu przepisanych przez specjalistę leków, jak najszybciej umów podopiecznego na konsultację z lekarzem. Może się okazać, że zmiana farmakoterapii przyniesie mu ulgę.

Chociaż brak łaknienia to częsty problem, zwykle udaje się go pokonać. Nawet jeśli trzeba skontaktować się z lekarzem, wypróbuj opisywane poniżej domowe sposoby, które zwiększają apetyt. Przy odrobinie cierpliwości i wytrwałości pomożesz podopiecznemu przywrócić prawidłowe nawyki żywieniowe.

Przygotowuj dobrze zbilansowane posiłki

Dieta seniora (jeśli nie ma on chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca) w zasadzie nie podlega żadnym ograniczeniom. Posiłki podawane osobie starszej powinny być zgodne z ogólnymi zasadami dobrze zbilansowanej diety. Ponieważ jednym z zadań opiekunki jest robienie zakupów i gotowanie, pamiętaj o kilku istotnych kwestiach:

• Podstawą posiłków powinna być żywność nieprzetworzona. Do tej grupy należy pełnoziarniste pieczywo, warzywa, owoce, tłuszcz pochodzenia roślinnego, nabiał, jaja, ryby, drób i rośliny strączkowe.

• Maksymalnie ograniczaj słodycze, produkty z białej mąki i biały ryż, a jeśli to możliwe, zrezygnuj lub ogranicz podawanie ziemniaków i czerwonego mięsa.

• Żeby potrawy były lekkostrawne i zdrowe, zamień smażenie na gotowanie lub pieczenie.

Jeśli Twój podopieczny do tej pory miał złą dietę i chcesz to zmienić pamiętaj, żeby nie działać na własną rękę. Każdą "kuchenną rewolucję" omów wcześniej z rodziną, która Cię zatrudnia. Niekiedy bliscy mogą zadecydować, aby osoba starsza, która nie chce jeść, najpierw skonsultowała się z lekarzem.

Dbaj o regularność podawania posiłków i rozmiar porcji

Jeśli pozwala na to plan dnia, podawaj posiłki niewielkie, ale rób to często. Zbyt duża porcja przytłoczy seniora - w końcu nikt tego nie lubi. Z kolei nieregularne jedzenie wyłącznie pogłębi problem z apetytem. Dlatego przyjrzyj się diecie. Wielu ekspertów z dziedziny opieki podpowiada, że posiłki powinny być spożywane co 3-4 godziny, co daje około 4-5 lekkostrawnych dań dziennie.

Forma i rodzaje posiłków dostosuj do wieku podopiecznego. Ciężkie, tłuste potrawy lub twarde, niedogotowane warzywa, które trudno pogryźć, raczej nie pobudzą smaku i zapachu. W niektórych wypadkach lekarz może nawet zalecić dietę papkowatą lub płynną. Pamiętaj o tym wskazówkach i zawsze stosuj się do tego, co powie specjalista.

Spraw, żeby posiłek był przyjemny

Ugotowanie ulubionej potrawy to jeden z najlepszych sposobów na to, by poprawić apetyt u seniora i przełamać niechęć do jedzenia. Zadbaj, aby na talerzu było kolorowo - to od razu poprawia humor! Żeby poruszyć kubki smakowe u podopiecznego, stosuj aromatyczne zioła, takie jak majeranek, liść laurowy, bazylia, kminek, kolendra czy tymianek.

Na przyjemność z jedzenia składa się też towarzystwo. Jedzenie w samotności to nic miłego. Rozmowa, śmiech, wspólne żarty to proste i skuteczne metody, które pobudzają apetyt. Może więc uda się co jakiś czas zjeść posiłek razem z podopiecznym, jeśli sobie tego życzy?

Planuj umiarkowany wysiłek fizyczny osoby starszej

Osoby starsze często prowadzą siedzący tryb życia. Odrobina aktywności fizycznej dobrze zadziała na apetyt w starszym wieku. W ciągu dnia zaplanuj więc czas na aktywizację. Może to być spacer lub inne ćwiczenia dostosowane do sprawności podopiecznego. Nie zapominaj przy tym o odpowiednim nawodnieniu.

Kiedy brak apetytu u seniora powinien zaniepokoić?

Pojawiający się od czasu do czasu brak apetytu u starszej osoby często wystarczy pokonać domowymi sposobami. Niestety przewlekły, długotrwały brak łaknienia może doprowadzić do poważnych niedoborów składników odżywczych, witamin i minerałów. Niedożywienie to pierwszy krok w kierunku osłabienia odporności, a większa podatność na infekcje jest dla starszych osób szczególnie niebezpieczna. Jeśli więc pomimo wysiłków opiekunki i rodziny nie udało się zachęcić seniora do jedzenia, koniecznie będzie wizyta u specjalisty.