Najczęstsze problemy ze snem u osób starszych

Gdy mówimy o bezsenności u osób starszych, często mamy na myśli bardzo różne problemy, które mogą mieć podłoże somatyczne lub psychologiczne.

Zaburzeniom snu u seniorów najczęściej towarzyszą następujące objawy:

• wydłużony czas zasypiania, czyli taki, który wynosi ponad 30 minut,
• częste wybudzanie się w nocy – przyjmuje się, że 2-4 pobudki mieszczą się w granicach normy,
• częste chodzenie do toalety w nocy,
• problemy z ponownym zaśnięciem,
• stany lękowe,
• zaburzony rytm dobowy,
• zaburzenia orientacji przestrzennej lub świadomości,
• problemy z pamięcią.

Na problemy ze snem wpływa wiele powiązanych ze sobą czynników. Wybudzanie się w nocy może być spowodowane trwałymi zmianami w mózgu lub zaburzeniami świadomości, które powodują, że senior nie wie, gdzie się znajduje, jaka jest pora dnia lub może też nie pamiętać, że przed chwilą spał.

Ustalenie przyczyn bezsenności jest kluczowe, aby móc zapewnić osobie starszej odpowiednią opiekę również w godzinach nocnych. Opiekunka powinna zostać poinstruowana przez rodzinę seniora, jak należy zachować się w takiej sytuacji.

Czy wiesz, że...? Zlecenia związane z opieką nad seniorem, który budzi się w nocy, zwykle są lepiej płatne, ponieważ wymagają gotowości do niesienia pomocy przez 24 godziny na dobę.

Problemy ze snem u seniorów – możliwe przyczyny

Jeśli przyczyną problemów ze snem jest konkretna jednostka chorobowa, senior powinien przyjmować leki, które łagodzą nieprzyjemne objawy.

Jednak warto mieć na uwadze, że nie zawsze takie rozwiązanie jest wystarczające. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że bezsenność może być spowodowana wieloma czynnikami, które występują w tym samym czasie.

Główne przyczyny zaburzeń snów u osób starszych to:

• depresja, wahania nastroju, zaburzenia lękowe,
• choroby somatyczne,
• choroby otępienne,
• nieleczony lub nieprawidłowo leczony ból,
• unieruchomienie w łóżku,
• skutki uboczne przyjmowanych leków,
• niekorzystne warunki środowiskowe, na przykład: źle dobrany materac, za wysoka temperatura w sypialni, brak rolet lub zbyt duże natężenie hałasu.
• zdiagnozowana nykturia, czyli oddawanie moczu w nocy,
• brak aktywności ruchowej lub niewystarczająca aktywność ruchowa w ciągu dnia.
• zbyt długie drzemki w ciągu dnia, czyli takie, które trwają więcej niż 30 minut.

Wiedząc, co powoduje dyskomfort w nocy, można spróbować wdrożyć działania zaradcze.

Na zdjęciu: Seniorzy często muszą przyjmować leki, żeby przesypiać noce.

Ustabilizowanie rytmu dobowego seniora często wiąże się z koniecznością zmiany nawyków i wprowadzenia licznych zmian w planie dnia.

Zadaniem opiekunki jest pilnowanie, aby senior regularnie przyjmował leki, był aktywny i kładł się spać o ustalonych porach.

Sprawdź, co jeszcze możesz zrobić, aby poprawić jakość snu Twojego podopiecznego!

Jak zadbać o higienę snu osoby starszej?

Może Ci się wydawać, że problemy ze snem u osób starszych są czymś na porządku dziennym i nie trzeba się nimi specjalnie przejmować. Jednak to przekonanie jest błędne.

Tak naprawdę opiekunka może zrobić bardzo wiele, aby zwiększyć komfort seniora i zapewnić mu optymalne warunki do snu.

Dbanie o higienę snu seniora może obejmować bardzo różnorodne działania. Najważniejsze zasady, których zdecydowanie warto się trzymać to:

• Nieużywanie urządzeń elektronicznych przed snem. Na co najmniej 2 godziny przed położeniem się do łóżka senior nie powinien oglądać telewizora, korzystać ze smartfona lub innych ekranów, które emitują światło niebieskie.
• Dobór odpowiedniego materaca – wybrany model musi być dostosowany do potrzeb i budowy ciała seniora. Chodzi o to, aby podłoże dobrze podtrzymywało kręgosłup i gwarantowało przyjemne odczucia w trakcie snu.
• Osłona na oczy i uszy — w niektórych przypadkach warto również stosować opaski na oczy i zatyczki do uszu. Te drobne akcesoria pomogą seniorowi wyciszyć się przed snem i zniwelują negatywny wpływ bodźców zewnętrznych, takich jak światła latarni ulicznych lub odgłosy przejeżdżających nieopodal samochodów.
• Stałe pory kładzenia się do łóżka – specjaliści zalecają, aby seniorzy mający problemy ze snem kładli się później spać, na przykład między 21:00 a 23:00. Przesunięcie godzin snu może korzystnie wpłynąć na długość i jakość nocnego wypoczynku.
• Optymalna temperatura w pomieszczeniu – temperatura w sypialni seniora powinna być dostosowana do jego indywidualnych potrzeb. Jeśli osoba starsza ma szybko zasnąć i dobrze się wyspać, to nie może jej być za zimno ani za ciepło.
• Odpowiednia poduszka i kołdra – poduszka i kołdra również mają duży wpływ na komfort snu. Poduszka dla seniora nie powinna być za wysoka i najlepiej, aby miała właściwości ortopedyczne. Natomiast kołdra nie może być za ciężka oraz to ważne, aby była przewiewna i łatwa do utrzymania w czystości.
• Odpowiednia dawka ruchu w ciągu dnia – jeśli tylko istnieje taka możliwość, należy motywować seniora do podejmowania umiarkowanej aktywności fizycznej w ciągu dnia. Krótkie spacery, odpowiednio dobrane ćwiczenia gimnastyczne lub zorganizowane zajęcia dla seniorów to przykłady działań, które warto podjąć, aby wzmocnić organizm i poprawić jakość snu.
• Kolacja jedzona na co najmniej 2-3 godziny przed snem – senior nie powinien jeść posiłku bezpośrednio przed snem. Dodatkowo to ważne, aby ostatni posiłek był lekkostrawny i bogaty w ważne składniki odżywczego.
• Wykluczenie z diety produktów bogatych w kofeinę – wykluczenie lub znaczące ograniczenie produktów bogatych w kofeinę, takich jak kawa i czarna herbata, korzystnie wpłynie na długość i komfort snu.

Senior, który ma poważne problemy ze snem, powinien także całkowicie zrezygnować z alkoholu i innych szkodliwych używek.

Kluczowe jest również wprowadzenie zdrowej i bogatej w błonnik diety, która sprawi, że organizm będzie lepiej funkcjonował w ciągu dnia. Jest to doskonały sposób na poprawę samopoczucia osoby starszej.

Smaczne i pełnowartościowe posiłki korzystnie wpłyną na jakość snu. Senior lepiej się wyśpi, a rano wstanie zrelaksowany i wypoczęty.

Bezsenność u osoby starszej – kiedy i jak należy reagować?

Bezsenność u osoby starszej to bardzo częste zjawisko. Wraz z wiekiem zwiększa się liczba czynników, które utrudniają zasypianie i powodują, że senior wyjątkowo łatwo wybudza się ze snu.

Częste pobudki to spore wyzwanie w pracy opiekuna. Praca w opiece sama w sobie jest bardzo angażująca. Dlatego to zrozumiałe, że opiekunka w nocy chciałaby się wyspać i nabrać sił przed kolejnym dniem. Gdy jest to niemożliwe, może pojawić się nadmierne zmęczenie, zniecierpliwienie i frustracja. Jak sobie poradzić w takiej sytuacji?

Jako opiekunka przede wszystkim musisz mieć jasny plan działania. Powinnaś dokładnie wiedzieć, na co choruje senior oraz na czym polegają jego problemy ze snem. Tylko wtedy będziesz w stanie dobrze przygotować się do pełnionej funkcji. Jeśli podopieczny przyjmuje leki nasenne, pilnuj, aby robił to regularnie i zgodnie z zaleceniami lekarza. 

Niekiedy senior jedynie sporadycznie będzie potrzebował Twojej pomocy w godzinach nocnych. Na przykład po wybudzeniu się ze snu poprosi Cię o pomoc w dotarciu do toalety, wymianę pampersa, podanie wody lub wykonanie innych, mało skomplikowanych czynności. Jednak może się też zdarzyć, że podopieczny będzie budził się codziennie i oczekiwał Twojego wsparcie.

W takiej sytuacji warto omówić z rodziną zasady postępowania. Możecie na przykład ustalić, że będziesz miała więcej czasu wolnego w ciągu dnia na dodatkowy sen i odpoczynek. Pamiętaj, że zajmowanie się osobą starszą to duża odpowiedzialność. Jeśli nie czujesz się na siłach, aby wstawać co noc do seniora, który tego potrzebuje, najlepiej od razu poinformuj o tym fakcie agencję, z którą współpracujesz. Wówczas koordynator szybko znajdzie za Ciebie zastępstwo.

Przed przyjęciem takiej oferty warto też dobrze się zastanowić. Dla niektórych opiekunek gotowość do nocnej opieki nie stanowi żadnego problemu jednak czasem takie zadanie może okazać się ponad Twoje siły. Wtedy lepiej będzie, jeśli agencja poszuka dla Ciebie innego zlecenia.

Bezsenność u osoby starszej – jak radzić sobie z trudnymi emocjami?

Nawet najlepiej przygotowana i wykwalifikowana opiekunka może czasem stracić cierpliwość do podopiecznego, gdy po raz kolejny będzie ją wolał w nocy. Takie uczucia są całkowicie naturalne, ponieważ wynikają z Twojego zmęczenia. Dlatego osoba, która opiekuje się seniorem mającym poważne problemy ze snem, musi wyjątkowo zadbać o swoje potrzeby i komfort psychiczny.

Czasem pomocna może okazać się już sama rozmowa z koordynatorem lub z rodziną podopiecznego. Te osoby chętnie Cię wysłuchają i udzielą Ci niezbędnego wsparcia.

Czy o tym wiedziałaś? Opiekunki współpracujące z Professional Care 24 mogą skorzystać ze specjalnej infolinii. W wybrane dni dyżur pełni psycholog i opiekunka z wieloletnim stażem. Dzięki profesjonalnemu wsparciu szybko się uspokoisz i świetnie poradzisz sobie z każdą sytuacją.

Pamiętaj, że w opiece nad osobami starszymi, które cierpią na bezsenność, bardzo ważne jest odpowiednie nastawienie psychiczne opiekunki. Co to właściwie oznacza? Jako opiekunka musisz sobie uświadomić, że uciążliwe zachowanie podopiecznego nie jest wymierzone w Ciebie.

Celem seniora absolutnie nie jest zrobienie Ci na złość. Taka osoba po prostu źle się czuje i potrzebuje Twojej pomocy. Znajdź w sobie duże pokłady empatii i życzliwości, a szybko zobaczysz, że Wasza relacja tylko na tym zyska.

Specjaliści zalecają, aby w sytuacjach kryzysowych zachować spokój. Jeśli jesteś zdenerwowana, weź kilka głębokich wdechów lub napij się wody. Do podopiecznego staraj się mówić powoli i spokojnie, ponieważ podnoszenie głosu w przypadku osób starszych i schorowanych może przynieść odwrotny skutek.

Senior na pewno doceni Twoją cierpliwość i opanowanie. W efekcie będzie bardziej skory do współpracy, szybciej się wyciszy i łatwiej też będzie mu zasnąć. 

Praca w opiece nie oznacza, że musisz sobie radzić ze wszystkimi problemami samodzielnie. Stan osoby starszej może pogorszyć się w każdej chwili. Może się okazać, że to właśnie w trakcie Twojego pobytu senior zacznie miewać problemy ze snem. Dlatego zawsze warto być w stałym kontakcie z osobami, które mogą udzielić Ci niezbędnego wsparcia.