Jeśli staniesz przed wyzwaniem opieki nad osobą z Alzheimerem, przygotuj się na pracę, która wymaga więcej niż rutynowych czynności pielęgnacyjnych. Pamiętaj jednak, że przy odpowiedniej wiedzy i zastosowaniu sprawdzonych strategii, skuteczna opieka domowa nad pacjentem jest możliwa. Co warto wiedzieć?

Choroba, która zmienia wszystko

Choroba Alzheimera to podstępne schorzenie dotykające jakichś 14 milionów ludzi na świecie, a w Polsce około 250 tysięcy osób. Budzi ona lęk przed utratą świadomości i kontroli nad sobą – lęk większy nawet niż przed nowotworem czy chorobami serca. 

Narastające upośledzenie funkcji umysłowych powoduje całkowitą zależność seniora od opiekuna. To oznacza, że możesz być świadkiem powolnego zanikania podopiecznego, którego znasz, a także doświadczyć „zastąpienia” jej przez kogoś innego.

Jak przebiega proces chorobowy?

Przebieg choroby wpływa na umysł, cechy charakteru i osobowość, prowadząc do niekończących się utarczek, konfrontacji i poczucia znaczącej straty.

„Alzheimer dotyka ponad 10% osób po 65. roku życia i jest najczęstszą przyczyną otępienia u seniorów”

To choroba rozwijająca się powoli – w pierwszym stadium objawy mogą być praktycznie niewidoczne, szczególnie kiedy nie przebywasz z chorym na co dzień i nie możesz obserwować zmian w jego zachowaniu.

Opieka nad seniorem z Alzheimerem jest trudna, bo wiąże się z wieloma dodatkowymi problemami zdrowotnymi. Większość chorych to osoby w podeszłym wieku, coraz mniej sprawne fizycznie i sensorycznie, z wadami wzroku i słuchu. Charakteryzuje ich wielochorobowość, a czasem – w wyniku całkowitej dezintegracji osobowości – nieprzewidywalność zachowania, na przykład złośliwość starcza i agresja.

Co oznacza to dla Ciebie jako opiekuna?

Opieka nad seniorem z Alzheimerem bywa wyjątkowo skomplikowana. Proces leczenia, rehabilitacji, opieki i terapii ma charakter inwolucyjny, co oznacza, że w miarę nasilania się symptomów chorobowych będzie zwiększać się zakres i stopień Twoich obowiązków oraz średni czas sprawowania czynności opiekuńczo-pielęgnacyjnych. 

Wraz z upływem lat podopieczny straci dyspozycje do samodzielnej egzystencji. Stanie się całkowicie zależny od Ciebie i będzie wymagał profesjonalnej, całodobowej opieki.

Demencja pogarsza funkcjonowanie organizmu, zakłóca wszystko, co wiąże się z uczestniczeniem chorego w życiu socjalnym oraz prowadzeniem komunikacji interpersonalnej. Intensyfikuje lęki, obawy i niepokoje, powodując, że egzystencja Twojego podopiecznego wymyka się spod kontroli. Poza tym możesz czuć się bezradna, gdy podopieczny reaguje gniewem.

Klucz do skutecznej opieki – zrozumienie Twojego podopiecznego

Bezpośrednią przyczyną problemowych zachowania seniora są procesy degeneracyjne zachodzące w mózgu. Podopieczny dotknięty chorobą Alzheimera często nie potrafi zwerbalizować swoich potrzeb, brakuje mu poczucia bezpieczeństwa i akceptacji, ma kłopoty z rozeznaniem, gdzie się znajduje, w jakich okolicznościach i jak się zachować.

Kluczowe jest zrozumienie, że horyzonty przeżyć zdezorientowanych seniorów są z ich subiektywnej perspektywy całkowicie realne, dotkliwe i bolesne. Dlatego podczas wykonywania czynności opiekuńczo-pielęgnacyjnych musisz uwzględnić godność osoby chorującej, a nie tylko skupiać się na likwidowaniu trudności technicznych. 

Skuteczne będzie również podejście angażujące seniora do współpracy, co spowoduje, że będzie z większą tolerancją i akceptacją przyjmował Twoje wysiłki.

Jakie kompetencje warto rozwijać?

Sprawowanie opieki nad osobą z demencją wymaga łączenia przygotowania merytorycznego z postawą człowieka pełnego empatii, wyrozumiałego, chętnego do pomocy i akceptującego podeszłego wiekiem człowieka. Każda profesjonalna opiekunka osób starszych posiada:

• Wiedzę ogólną – o osobach w trzecim wieku, przebiegu choroby Alzheimera, funkcjonowania człowieka w instytucji i domu;
• Wiedzę szczegółową – dotyczącą poznania konkretnej osoby, którą się opiekujesz;
• Predyspozycje – wynikające z Twojej osobowości, cech charakteru i temperamentu, które pozwalają na cierpliwe i empatyczne podejście do podopiecznych;
• Umiejętności – pielęgnacyjne, interpersonalne, pracy w zespole i współpracy, a także radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych.

Pamiętaj – Alzheimer to nie wyrok

Doświadczeni terapeuci wyjaśniają, że „choroba nie niszczy człowieka – ona go zmienia”. Podobne nastawienie warto zachowywać, opiekując się seniorem z Alzheimerem.

Pamiętaj, że choć Alzheimer się rozwija, tempo zmian zależy od przyjmowanych leków, diety i aktywności fizycznej. Jako opiekunka możesz znacząco wpłynąć na jakość życia Twojego podopiecznego poprzez: 

• regularne podawanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza, 
• zapewnienie zbilansowanej diety, 
• ćwiczenia pamięci i koncentracji oraz 
• zachęcanie do aktywności fizycznej.

Choroba Alzheimera to nie wyrok – to wyzwanie wymagające od Ciebie profesjonalnego podejścia, cierpliwości i zrozumienia. Dzięki odpowiedniej wiedzy i zaangażowaniu można zapewnić chorym godne warunki życia i w znacznym stopniu spowolnić postępu choroby.